Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de ekonomik, kültürel ve teknolojik gelişmeler, alışılmış istihdam modellerinin değişmesine yol açıyor. İnsan kaynakları alanında bu tarz değişimlerde en çok başvurulan yöntem ise Avrupa ve Amerika'da da sıkça uygulanan yarı zamanlı çalışma. Türkiye'de geçmişe göre artış gösteren yarı zamanlı çalışma yöntemi uzmanlara göre giderek daha da yaygınlaşacak. Özellikle kadınların iş hayatına katılımını artıracak olan sistemle işsizliğin düşürülmesi hedefleniyor. Üstelik uzmanlar yarı zamanlı çalışma yönteminde verimliliğin arttığını da söylüyor. Çağrı merkezi sektöründe başlayan yarı zamanlı çalışma sistemi lojistik, perakende, medya ve gıda sektörlerinde de tercih ediliyor. Hatta banka şubelerinin ofis destek kadroları ve muhaberat birimlerinde bile yarı zamanlı çalışanlar bulunuyor.
Kadınlar daha sıcak bakıyor
45 ülkede faaliyet gösteren insan kaynakları danışmanlık şirketi Randstad'ın 2011'in üçüncü çeyreğinde yaptığı "Randstad Workmonitor Araştırması" ülkelerin yarı zamanlı çalışmaya bakış açılarını ortaya koyuyor. Türkiye dahil 29 ülkeyi kapsayan aaştırmaya göre kadınlar iş hayatında yarı zamanlı çalışmanın mümkün olduğuna daha çok inanıyor. Erkekler ise bu tarz istihdamın kariyerlerini zedeyebileceğini düşündüğü gibi verimli de bulmuyor. Araştırma sonuçlarını değerlendiren Randstad Türkiye Genel Müdürü Altuğ Yaka, kadınların hamilelik sebebiyle iş dünyasından zorunlu olarak uzaklaşmaları, geri dönerken de eski yoğun tempolarına kademeli olarak geçiş yapma isteklerinin esnek çalışma modellerine daha sıcak bakmalarına yol açtığını söylüyor. Erkeklerde ise durumun farklı olduğunu belirten Yaka, maddi olarak belli gelir seviyesinin altına düşmemek için erkeklerin tam zamanlı çalışma sistemine dahil olma eğiliminde olduklarını vurguluyor. "Kadınların aile sorumluluğunu idame ettirebilmesi için yarı zamanlı çalışma büyük fırsat. Hem paralarını kazanıyor hem de aile sorumluluklarını yerine getiriyorlar" diyen Baraka Danışmanlık Grubu Genel Müdürü Reha Abi de kadınlar konusunda Yaka ile aynı fikirde. Abi, erkeklerin ise aile kriterlerinden bağımsız yüksek lisans yapabilmek için yarı zamanlı çalışmayı tercih ettiklerini dile getiriyor.
"Süreç iyi planlamalı"
Uzmanlar yarı zamanlı çalışma sisteminin kısa süre sonra çok fazla tercih edileceğini düşünedursun Randstad Workmonitor Araştırması'na katılan kadınların yüzde 54'ü bu çalışma sistemine olumlu bakarken, erkeklerin ise yüzde 51'i bunun kötü bir kariyer hareketi olduğu kanaatinde. Bu yaklaşımı en çok benimseyen ülke de yüzde 69 oranla Yunanistan. Yunanistan'ı Belçika, İtalya, Lüksemburg, Danimarka ve İsveç izliyor. Türkiye, Japonya ve Çek Cumhuriyetleri'nde ise ankete katılanların sadece üçte biri bu görüşte. Tüm dünyada çalışan bireylerin yüzde 15'i yarı zamanlı işlerde mesai yapıyor. Bu oranın en yüksek olduğu ülke yüzde 35 ile Çin. Yüzde 10'un altında kalanlar Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan, Belçika ve İsveç. Türkiye'de ise bu oran yüzde 12. Altuğ Yaka, Türkiye'nin diğer ülkelere kıyasla yarı zamanlı çalışmaya daha sıcak bakmasının nedeninin yüksek işsizlik oranları olabileceğini belirtiyor. Yarı zamanlı çalışmaya olumlu bakanların oranlarının kadın çalışanlarda yüzde 44, erkeklerde ise yüzde 42 olduğuna dikkat çeken Yaka, toplam çalışanların sadece yüzde 12'sinin bu şekilde görev yaptığının altını çiziyor. Bu verilerin Türkiye'de uygun altyapı ile yarızamanlı istihdamı ve dolayısıyla milli istihdamı önemli ölçüde artırabileceğini somut bir şekilde ortaya koyduğunu belirten Yaka, potansiyel bir işgücünü bir an önce aktif hale getirmek için Avrupa'da güvenceli-esneklik uygulamalarının Türkiye'de de uygulanmaya başlaması gerektiğini söylüyor. "Yarı zamanlı, proje bazlı çalışma modelleri Türkiye gibi genç nüfusun yoğun olduğu ülkelerde istihdama olumlu katkı sağlar" diyen PricewaterhouseCoopers (PwC) Türkiye İnsan Kaynakları Hizmetleri Direktörü Murat Demiroğlu ise gençlerin iş deneyimi edinmesi için yaratılacak fırsatların, tam zamanlı işin yerine birden fazla çalışabilecek yarı zamanlı iş tasarımlarının yapılması gerektiği görüşünde. Bu da işgücü planlamasının, işe alım ve ücret süreçlerinin uyarlanması, insan yönetiminin farklılaşması anlamına geliyor.
"Özel sistem kurulmalı"
Yarı zamanlı çalışmayı benimseyen şirketlerin insan kaynakları departmanlarının bu sistem için özel bir sistem kurması gerekiyor. Şirketlerin yarı zamanlı işleri tasarlarken iş paylaşımlarını çok iyi tasarlamaları gerektiği görüşünde olan Reha Abi, "Çalışanların, kendisinden önceki sürede çalışan kişiden gerekli bilgiyi almasını sağlayacak sistemler kurgulanmalı" diyor. Murat Demiroğlu'na göre ise en kritik konu hangi işlerde, ne tür çalışma modellerine, ne zaman ihtiyaç duyulduğunun tespiti, planlaması ve uygulanması çok önemli. Demiroğlu, bunun da işgücü planlamasından başlayıp tüm insan kaynakları süreçlerinin yenilenmesi anlamına geldiğini söylüyor.
İş'te İnsan, Eylem Aktay
Source of this article;
http://www.isteinsan.com.tr/isteinsan_gazete/yari_zamanli_calisan_kazancli_cikiyor.html